wd    

Ważnym symbolem w kulturze Dogonów są maski. Najważniejszą i największą rozmiarami maskę zwaną iminiana przygotowuje się na obchodzone co 60 lat święto Sigu. Wysokość iminiany może osiągnąć nawet 10 metrów. Przedstawia ona ponoć węża, w którego zamienił się po śmierci ten przodek, który dał początek ludowi Dogonów.       

Prokreacja jest często przeplatającym się tematem w mitologii Dogonów. Ważna jest ponoć także w ich obecnym życiu: pary małżeńskie są kreowane przez rodziców jeszcze przed osiągnięciem przez dzieci dorosłości. Współżycie takich par  zaczyna się podobno bardzo wcześnie, a chłopak dopóki nie zostanie ojcem nie jest uważany za mężczyznę...  Mężczyzna może mieć kilka żon i nikomu to nie przeszkadza... Ale w praktyce takie przypadki są rzadkie.

Piękna?  Mnie też się podobała... Dałem jej do zrozumienia, że wcale nie zależy mi na tym, aby ubierała górną część swojej barwnej szaty... Niestety większość dogońskich dziewcząt już wie, że za pozowanie można żądać pieniędzy...  Na szczęście ich honorarium jest znacznie niższe od takiego, które inkasują europejskie fotomodelki. Zapłaciłem z góry: "Są sękąt" czyli 150 afrykańskich franków - równowartość mniej więcej ćwierć dolara.  I nie żałowałem...  Sztuka robienia takich zdjęć polega na tym, by spotkać potencjalną modelkę gdzieś na uboczu - z dala od jej ziomków - w większym towarzystwie dziewczyny się krępują... 

Kobiety dogońskie odpowiadają nie tylko za przygotowanie posiłków dla rodziny, ale również za pełną obsługę kuchni - także za przyniesienie i przygotowanie upału. Kilkakrotnie widziałem tu kobiety dziarsko rąbiące szczapy drewna przy użyciu prymitywnych siekier. Dlaczego prymitywnych?  Otóż te siekiery mają postać rozszerzonej na jednym końcu drewnianej maczugi. W tym grubszym końcu zrobiony jest otwór do którego wstawia się  żelazny obuch zakończony z przeciwnej strony ostrzem. Dzięki temu w metalowej części siekiery nie trzeba wcale wykonywać skomplikowanego otworu na rękojeść... Obuch wstawia się do rękojeści, a nie jak u nas - rękojeść do obucha.  Proste?   A nam wydaje się to prymitywne!

Osły ryczą na pobudkę. Po nocy spędzonej w Ende ruszyliśmy dalej wśród baobabów na południe - do dużej wsi Teli - gdzie podobno często spotkać można turystów... Na całej naszej trasie widzieliśmy dwie grupki: raz 2, raz 3 osoby...

W Teli zamiast małego Case de passage po raz pierwszy zobaczyliśmy prawdziwy zajazd dla turystów, gdzie można było dostać coca-colę, piwo i inne zdobycze zachodniej cywilizacji...  Po drabinie zrobionej z jednego pnia wylazłem na dach... Popatrzcie...

   Ponad płaskie dachy Teli wystają zgrabne wieżyczki małego meczetu. Ale podnieście wzrok nieco wyżej - tam pod klifem widać uczepione zbocza drugie, dawno opuszczone gliniano - kamienne miasto.

Meczecik w Teli wzniesiony jest współcześnie, ale za to w tradycyjnym stylu Sahelu. Podobno mniej więcej jedna trzecia liczacej 350 tysiecy populacji Dogonów wyznaje islam. Ale odniosłem wrażenie, że nie są oni zbyt gorliwymi wyznawcami tej religii - podczas wędrówki rzadko zdarzało mi się  widzieć modlących się w ciągu dnia ludzi... W przewodnikach piszą, że Dogoni przybyli w rejon Uskoku Bandiagara z otaczających go równin około 1300 roku uciekając przed ogarniającymi coraz większe połacie Afryki wyznawcami religii Mahometa. Domy wzniesione pod ścianą uskoku, choć z daleka doskonale widoczne   zapewniały lepsze warunki do obrony.

 Zabytkowa wioska, do której wchodziliśmy warta była kilku fotek.. 

Na ścianach skał i domostw zobaczyć tu można także pieczołowicie odnawiane malowidła w kolorach czerwonym, czarnym i białym. Ale ich symbolika jest dosyć skomplikowana, a miejscowi nie potrafią czy może nie chcą jej objaśniać...

A wokół  przesłonięta przez pył harmattanu piaszczysta równina. Na skraju wioski skupione wokół życiodajnej studni stado bydła - największe bogactwo Teli...  W takim właśnie krajobrazie ruszyliśmy pieszo dalej - do Kani-Kombole.

Wracała od studni z kalabaszową skorupą na głowie. A w skorupie była cała sterta mokrego prania. Jak to można utrzymać na głowie i jeszcze do tego maszerować z tym przez całą wioskę wcale nie podtrzymując ręką takiego bagażu?  Okazuje się, że można!  Aby zniwelować dolną krzywiznę naczynia kobieta zwija najpierw w warkocz swoją chustkę. Potem robi z niej krążek i układa na głowie. Dopiero na taką podstawkę ustawia się kalabaszową skorupę... I idzie - wyprostowana jak struna. Nic dziwnego, że tutejsze kobiety mają takie strzeliste sylwetki.  Polecam tą metodę naszym paniom!   Na początek jakiś obrotny biznesmen powinien zaimportować z Mali sporą partię kalabaszowych skorup i w ramach promocji rozdawać je w supermarkecie zamiast siatek na zakupy...  Dogonowie też skorzystają - upłynnią nadprodukcję kalabasza....

Aby wrócić do cywilizowanego świata czyli do Bandiagary, a następnie do Mopti musieliśmy wspiąć się teraz ponownie na górną krawędź uskoku. Popatrzcie na  mapkę Z Kani-Kombole do Dżigibombo wspina się droga, która za kilka lub kilkanaście lat będzie pewnie fragmentem międzynarodowej szosy z Burkiny do Mali. Na razie tylko kilka jej odcinków pokrytych jest  asfaltem. Reszta to koszmarne wyboje, które może sforsować tylko solidny terenowy wóz . 

Końcowy fragment wspinaczki prowadził po słabo nachylonej, litej skale.  

Ponad linię domów i spichrzów wystawał niepozorny minaret miejscowego meczetu. Nie wydaje mi się, aby Dogoni byli gorliwymi muzułmanami: rzadko zdarzało mi się widzieć w ciągu dnia modlących się ludzi

Znacznie przyjemniej niż w takim domu spędza się czas pod przewiewną toginą...

A to bardzo nietypowe domostwo - ta wyszukana architektura wyróżnia siedzibę miejscowego doktora. Mieszka tu słynny w całej okolicy dogoński znachor, który również turystów gotów jest leczyć przy wykorzystaniu miejscowych ziół i innych medykamentów własnej produkcji.  O wysokość honorarium za wizytę zapomniałem zapytać...

Przyszła wreszcie pora wpłacić Oumarowi drugą połowę jego honorarium i pożegnać naszego przewodnika...

Tu jeszcze praktyczna rada: starajcie się przywieźć do Kraju Dogonów dużo drobnych pieniędzy: banknotów po 500 i 1000 CFA a także monet... Miejscowi nie mają z reguły drobnych na wydawanie reszty. A jeśli już coś się znajdzie, to papier jest tak zniszczony, że nikt nie chce go potem przyjąć!

Na skrzyżowaniu dróg w Sevare przyszło nam się rozstać: ja jechałem do Mopti szukać transportu do legendarnego Timbuktu  a Lida i April miały po odpoczynku jechać dalej przez Gao do Nigru.  Długo machałem im ręką...   Dziękuję dziewczyny - byłyście bardzo sympatyczne!

>>>>>>>>>>>>>>>>>>CIĄG  DALSZY - powrót do części 1  relacji z Mali