Tą odosobnioną wyspę, należącą do Wielkiej Brytanii, z której wszędzie jest daleko rozsławił Napoleon Bonaparte, który przebywał tu na zesłaniu w ostatnich latach swego życia.

Wyspę Świętej Heleny odwiedziłem podczas morskiej ekspedycji zorganizowanej przez holenderską kompanię Oceanwide Expeditions.  Na rosyjski statek naukowo-badawczy "Maryszew" zaokrętowałem się na południowym krańcu Ameryki - w porcie Ushuaia na Ziemi Ognistej.  Popłynęliśmy stamtąd na wyspy Antarktyki, by zawrócić następnie na północ - na Środkowy Atlantyk.  Na pokładzie byłem  w międzynarodowej grupie jedynym Polakiem.

Godło Św. Heleny

My stay on Saint Helena Island was a part of the expedition aboard Russian ship "Maryshev" chartered by Oceanwide Expeditions.

The island is 17 kms long and 10 kms wide. With its high, inhospitable coast it does not look like a tropical paradise. The only town - Jamestown is hidden in the deep and narrow canyon: 

Wyspa ma 17 kilometrów długości i jest szeroka na 10 kilometrów.  I choć leży w strefie tropiku, to jej krajobraz daleki jest od naszych wyobrażeń o tropikalnym raju, pełnym białych plaż i palm. Brzegi są wysokie i niegościnne. Jedyne miasto na wyspie - Jamestown wciśnięte jest w wąski i głęboki wąwóz biegnący ku oceanowi:

  Wyspę odkryli Portugalczycy w 1502 roku i nazwali Świętą Heleną na cześć matki cesarza Konstantyna. Jamestown założyła brytyjska Kompania Indii Wschodnich - jej herb znajduje się nad bramą w murach obronnych broniących dostępu do miasteczka od strony oceanu:

The Portuguese discovered the island in 1502 and named in honor of Saint Helena, the mother of Emperor Constantine. Jamestown was founded by the British East India Company - the BEIC coat of arms is over the gate in the ramparts defending the access to the town from the ocean side.

Najlepszym źródłem informacji jest starannie prowadzony serwis internetowy: www.sthelenatourism.com

Z burzliwą historią wyspy najłatwiej zapoznać się w tutejszym muzeum. Osadnictwo na wyspie zainicjowali Brytyjczycy. W muzeum można oglądać historyczne mundury żołnierzy z dawnego garnizonu (obecnie na wyspie nie ma wojska).

In the local museum you will see historical uniforms of British soldiers...

Tak naprawdę świat wie o tej wyspie dzięki temu, że przez 6 lat przebywał tu na zesłaniu Napoleon ze swoją świtą. W muzeum można znaleźć pamiątki z tego okresu.

In fact, the world knows about this island by the fact that Napoleon for six years lived here in exile. In the museum you can find memorabilia from that period.

Można także obejrzeć galowy mundur brytyjskiego gubernatora.

Wstęp do muzeum jest bezpłatny, a w muzealnym sklepiku można kupić pamiątki z wyspy. Walutą obiegową jest funt. W miejscowym obiegu SA „funty Świętej Heleny” o wartości funtów brytyjskich. Te ostatnie są oczywiście też akceptowane. Na terenie Castle jest jedyny kantor bankowy, który wymienia walutę. Na wyspie nie ma jeszcze bankomatów, ale niektóre instytucje akceptują już płatność kartami.

Gala uniform of the British governor of St Helena is also on display in the museum.

Centrum Jamestown zachowało swój historyczny charakter. Na szczęście nikt nie wpadł na pomysł upychania między starymi budowlami nowoczesnych pawilonów. Wśród zabytków wyróżnia się anglikański kościół  Świętego Jakuba.

Jamestown Centre retains its historical character. Fortunately, nobody got the idea to put modern pavilions between the old buildings. Among the monuments you will see interesting Anglican Church of St James.

W surowym wnętrzu anglikańskiej świątyni zwracają uwagę ładne witraże. Ale to nie Anglicy byli tutaj pierwsi.

Wyspa należy do Wielkiej Brytanii, ale odkryli ją Portugalczycy. Z zasobami słodkiej wody, owocami i żółwiami morskimi była idealnym punktem etapowym dla okrętów zmierzających do Indii droga wokół Afryki. Jej istnienie udało się im Portugalczykom utrzymać w tajemnicy przez 80 lat. Potem do walk o wyspę włączyli się Holendrzy i Anglicy. Ostatecznie Świętą Heleną zawładnęła brytyjska Kompania Indii Wschodnich, przysyłając w 1659 roku pierwszą grupę osadników i osadzając na niej niewielki garnizon.

Jamestown to przede wszystkim Main Street. Główna ulica jest zabudowana starymi domami z epoki wiktoriańskiej. Gdyby nie palące słońce można by pomyśleć, że to któreś z miasteczek środkowej Anglii.

Jamestown Main Street If it were not burning sun you would think that you are in any of the towns in central England

Tu, w centrum mieści się jedyny supermarket na wyspie. Przykładowe ceny w funtach: kilo chleba – 0,75, puszka coli 0,30, piwa – 1,30, tuzin jaj – 2,20, karton soku – 0,50, puszka rybek – 1, kostka margaryny 0,75, dinner w restauracji -15.

Mieszkańcy wyspy Świętej Heleny (jest ich obecnie około 4 tysięcy) sami o sobie mówią i piszą The Saints – Święci. Mimo, że wyspa jest zamorskim terytorium Wielkiej Brytanii Saints nie mają statusu obywateli Zjednoczonego Królestwa. Bardzo nad tym ubolewają.

W składzie etnicznym tutejszej społeczności znajdują odzwierciedlenie burzliwe dzieje wyspy. Mieszkają tu dziś nie tylko Brytyjczycy, ale także potomkowie Hindusów, afrykańskich niewolników, chińskich robotników sprowadzonych na wyspę na początku XIX wieku i żeglarzy różnych nacji.

The ethnic composition of local community reflected the stormy history of the island. People who live here today are not only British origin but also the descendants of Indians, African slaves, Chinese laborers brought to the island in the early nineteenth century and sailors of various nations.

Miejsc pracy na wyspie nie ma zbyt wiele. Aż 60 procent dorosłych mieszkańców Świetej Heleny zarabia pracując na rządowych posadach.

As many as 60 percent of adult residents of St. Helena earns money working for the government institutions

Święci nigdy nie mieli łatwego życia. Mimo strategicznego położenia wyspy imperium niezbyt o nią dbało. Kroniki wspominają o wielu buntach tutejszego garnizonu spowodowanych brakami w umundurowaniu, kiepskim wyżywieniem i ograniczonymi przydziałami trunków. Mieszkańcy wyspy nigdy nie mieli poważnych źródeł dochodów.

Saints have never had an easy life. Despite the strategic location of the island empire did not care much of the Saints. Chronicles mention the many rebellions of the local garrison caused by deficiencies in the uniforms, poor food and limited drinks allowance. The islanders have never had a serious source of income.

Dzieciaki jak wszędzie na świecie są wdzięcznym tematem zdjęć. Na wyspie jest siedem szkół, w tym tylko jedna średnia.

Na Main Street znalazłem jedyną pocztę na wyspie. Sprzedaż znaczków pocztowych jest jednym z nielicznych źródeł dochodów tego małego terytorium.

On Main Street, I found the only post office on the island. The sale of stamps is one of the few sources of income of this small territory.

Przy tej samej Main Street można znaleźć najlepszy hotel wyspy: Consulate Hotel - (zdjęcie obok), gdzie za pokój ze śniadaniem trzeba zapłacić 70 funtów. Konkurencyjny Wellington House bierze 73 funty z pokój z pełnym wyżywieniem. Na prywatnej kwaterze (bed & breakfast) płaci się 30 funtów z pokój jednoosobowy i 50 za dwuosobowy.  

At the same Main Street you can find the best hotel of the island: Consulate Hotel - (picture on the right column), where you have to pay 70 pounds for the room with breakfast. Competitive Wellington House takes 73 pounds of the room with full board. Bed & breakfast charges 30 pounds for a single room and 50 for a double.

Elegancko umundurowana władza nie ma zbyt wiele roboty. Numeracja na skromnych tablicach rejestracyjnych kończy się tu na 999. Ale to wcale nie znaczy, że na wyspie przy czterech tysiącach mieszkańców jest tylko tysiąc pojazdów. Podobno ich liczba przekroczyła już 2200, a tablice sa w róznych wersjach kolorystycznych

Smartly uniformed police officers do not have too much work. The numbering of the plates ends here at 999. But that does not mean that on the island at four  thousand inhabitants they have only one thousand vehicles. They say it is already more then 2200 of them and license plates are n different colors.

Przestępczość jest niewielka, więc stary budynek Więzienia Jej Królewskiej Mości (na zdjęciu obok) stoi zazwyczaj pusty, będąc bardziej atrakcją dla turystów niż zakładem penitencjarnym.

Crime is low here, so the old building of Her Majesty's Prison (picture on the left) is usually empty, it act more as a tourist attraction for more than a penitentiary establishment.

At the mouth of the ravine, where Jamestown is located there is a short promenade (usually filled by parking cars). At the end of the promenade you will see a short pier of the port. The goods from the ship RMS St Helena come to the land this way.

U wylotu wąwozu, w którym leży Jamestown przebiega krótki odcinek nadmorskiej promenady (zastawionej zazwyczaj samochodami). U jej krańca widać krótkie portowe nabrzeże na które wędrują towary ze statku RMS "Saint Helena":

Jak można dotrzeć na Wyspę Świętej Heleny?   

Najszybciej z Europy: samolotem do Kapsztadu (od 3600 zł za powrotny bilet) a następnie statkiem pocztowym „St Helena” (www.rms-st-helena.com)  Średnie ceny podróży tym statkiem na wyspę (miejsce w najtańszej kabinie):

z Kapsztadu: 5 dni – 422 funtów          z Anglii – 15 dni – 1310 funtów       z Ascension Is. – 2 dni – 436 funtów

Na wyspie od wielu lat budują lotnisko - gdy w końcu zostanie otwarte i ruszy fala turystów Święta Helena bedzie zapewne wyglądała inaczej...

Przy promenadzie ustawiony jest pomnik upamiętniający tych mieszkańców Świętej Heleny, którzy zginęli podczas obu wojen światowych. 

Set on the promenade there is the monument commemorating those inhabitants of St. Helena who died during both world wars.

Na teren zamku (Castle) gdzie znajdują się biura administracji terytorium wchodzi się przez bramę ozdobioną literami VR - na cześć królowej Wiktorii.

Entrance gate to the Castle area where offices of the administration are located. 

The Court House with two old cannons at the entrance.

Dla obrony Jamestown na wysokiej skale górującej ponad miastem nazywanej Ladder Hill Brytyjczycy zbudowali w XIX wieku fortyfikacje z baterią armat i koszarami. Umocnienie połączone było z centrum miasta i przystanią wykutymi na powierzchni litej skały stromymi schodami, nazywanymi Drabiną Jakuba. Biblijnego Jakuba oczywiście. Po tej biblijnej drabinie, którą Jakub oglądał we śnie chodzili aniołowie.

Schody przetrwały do dziś - widać je na zdjęciu obok, a wspinaczka po nich jest nie lada wyzwaniem, biorąc pod uwagę tropikalny upał i silne słońce. Nic dziwnego, że tym, którzy mu sprostają miejscowe muzeum wydaje pamiątkowy certyfikat.

For the defense of Jamestown on a high rock overlooking the town called Ladder Hill, British built in the nineteenth century fortress with a battery of cannons and barracks. It Was connected with the city center and port by steep stairs carved of solid rock, called Jacob's Ladder.

Fortyfikacje na Ladder Hill - na zdjęciu widać górną cześć Drabiny Jakuba...

Ladder Hill Fortress

Ladder Hill barracks gate

Kiedy zdyszany stanąłem na ostatnim, 699-tym stopniu Jakubowej Drabiny przekonałem się, że widok który się otwiera się z blisko 200-metrowego wzgórza wart jest trudu wspinaczki. Malownicze miasteczko miałem w wąwozie u stóp, a nieco dalej wysokie skaliste brzegi i granatowy ocean.

Saint Helena jetty:

Widać było niewielką przystań i jachty kotwiczące u wejścia do James Bay...

Teleobiektyw pozwolił mi zajrzeć do centrum Jamestown. Na zdjeciu poniżej widać po lewej zespół budowli The Castle i niewielki ogród obok budynków administracji:

Dalej w prawo ciągnie się Main Street - główna ulica stolicy wyspy:

Ze szczytu Jakubowych Schodów widać także końcówkę wąwozu i jedyną drogę biegnącą po zboczu do wnętrza wyspy. Właśnie tą drogą pojechałem szukać miejsc związanych z pobytem Napoleona. Ale o tym już na kolejnej stronie...

Przejście do drugiej części relacji