Tekst i zdjęcia:  Wojciech Dąbrowski  © - text & photos

.

  (ciąg dalszy)

 O tej małej wiosce położonej na brzegu Jeziora Tanganika w pobliżu dzisiejszej Kigomy piszą we wszystkich książkach traktujących o historii odkryć geograficznych. Udżidżi (ang. Ujiji) było i jest dla podróżników z całego świata jednym z tych kultowych miejsc do których kiedyś chcieliby dotrzeć. Nie jest to jednak takie proste, bo wioska leży daleko od uczęszczanych szlaków turystycznych. Ja, wobec przymusowej "odsiadki" w Kigomie miałem stamtąd już bardzo blisko...

Kto z nas nie czytał o Dawidzie Livingstone? Przypomnę tylko, że w 1840 roku mając 27 lat przyjechał do Afryki jako misjonarz i lekarz. Spędził na Czarnym Kontynencie prawie całe pozostałe życie, a jego odkrycia w nieznanym wówczas wnętrzu Afryki uczyniły go największym podróżnikiem XIX wieku. Był między innymi pierwszym Europejczykiem, który zobaczył słynne Wodospady Wiktorii. Walczył z ponoszącym się wówczas niewolnictwem, w wyniku którego miliony Murzynów, takich jak ten na zdjęciu obok sprzedano do Ameryk i na Półwysep Arabski.

W 1866 roku Livingstone, znany już jako wybitny eksplorator,  wyruszył na kolejną wyprawę do wnętrza Afryki w poszukiwaniu źródeł Nilu. W ciągu czterech następnych lat nie było od niego żadnych wiadomości. Światowa prasa pisała w nagłówkach: "Gdzie jest dr Livingstone?"

George Bennett, wydawca "New York Herald" postanowił wysłać swojego reportera Henry'ego Stanleya na poszukiwanie Livingstone'a.

Stanley, prowadząc ekspedycję liczącą podobno 2000 ludzi osiągnął swój cel dopiero po 8 miesiącach poszukiwań.

10 listopada 1871 (?)w wiosce Udżidżi na brzegu Jeziora Tanganika, w sercu dzikiej wówczas Afryki spotkało się dwóch białych dżentelmenów. Powitanie było niezwykle oschłe, pozbawione radości i szczęścia, które powinno towarzyszyć ukoronowaniu tak trudnej misji - odnalezieniu po prawie pięciu latach człowieka-bohatera narodowego o którym wielu myślało, że zmarł lub został zamordowany. Do historii przeszły pierwsze, banalne słowa Stanleya: "Dr. Livingstone I presume." Towarzyszyło temu grzeczne uchylenie kapelusza.

Okazuje się, że w ciągu 135 lat, które upłynęły od pamiętnego spotkania poziom wód w jeziorze obniżył się o kilka metrów sprawiając, że jego miejsce jest na wzniesieniu odległym od lustra wody... Kolejnym zaskoczeniem jest to, że pomnik otoczony jest podwójnym wysokim płotem z siatki. W pierwszym płocie furtka i budka dozorcy. Aha, tu trzeba zapłacić za wstęp. Od cudzoziemca żądają 4000 szylingów, ale po negocjacjach kończy się na połowie tej sumy. Potem już można wejść za drugi płot i popatrzeć na monument przypominający kamienną ścianę zamku z półokrągłym wykuszem ustawiony pod starym mangowcem, w miejscu spotkania podróżników.

Jedynym zdobniczym elementem pomnika jest kontur Afryki przecięty krzyżem. Nad nim napis: David Livingstone i data. O Stanley'u nic nie pisze...

W tym skromnym muzeum można oczywiście dowiedzieć się sporo o życiu i odkryciach Dawida Livingstone'a. Zmarł w afrykańskim interiorze w dwa lata po spotkaniu w Ujiji. Murzyni przez wiele dni nieśli jego ciało do misji w Bagamoyo, skąd zabrano je potem statkiem do Londynu i pochowano w Westminster Abbey wśród narodowych bohaterów. Widziałem kiedyś ten grobowiec, byłem także w misji Bagamoyo. Pozostało zrobić pamiątkowe zdjęcie przed pomnikiem w Udżidżi... Ten Murzyn na zdjęciu to kustosz muzeum. Przyznaję, że ma obszerną wiedzę i potrafi ciekawie opowiadać. Ale oczekuje napiwku, a za zdjęcia wewnątrz muzeum żąda dodatkowej opłaty. Cóż, to wciąż Afryka... Bądźcie na to przygotowani!  

To było niezwykłe zrządzenie losu... Czarny chłopak miał jakieś dwadzieścia pięć lat. Miał na imię Emanuel.  Zwróciłem uwagę na to, że mówi po angielsku z francuskim akcentem. -Skąd jesteś? -Z Burundi! Jadę z siostrą do RPA i chcę tam pozostać na stałe!

Z mapy Afryki zakodowanej w mojej głowie wynikało, że najkrótsza droga do RPA prowadzi przez Zambię....   -Jak chcesz tam dojechać?

-W Kigomie stoi burundyjski statek handlowy, który po zakończeniu załadunku popłynie do Zambii. Obiecali nas zabrać!    -Coooo?- aż przystanąłem z wrażenia. Jest statek do Mpulungu! Dlaczego mi o nim nie powiedzieli?!!

Na statku nie miałem więcej co szukać. Biuro armatora "Arnolac" było zamknięte. Spotkany poprzedniego dnia prawnik - John zaprowadził mnie do dyrektora portu. Po drodze obmyślałem taktykę. Statek już był - tylko jak się na niego dostać? Postanowiłem wytoczyć najcięższe działo. Zawsze w podróży mam ze sobą zaświadczenie o współpracy z redakcją. Rzadko je wyciągam, bo władze - szczególnie w krajach trzeciego świata  - nie lubią dziennikarzy. Ale czasem się przydaje... Dyrektor portu (Port Officer) - kobieta - przeczytała je dwukrotnie. Wyjaśniłem, że to przez awarię statków pasażerskich jestem w kłopotach i nie mogę kontynuować mojej dziennikarskiej podróży. -Niech pan przyniesie jutro dwie kopie tego papieru, może znajdziemy rozwiązanie!   W dyrekcji nie mieli kopiarki!...  Wracałem do hotelu jak na skrzydłach. Miałem szansę!  Tylko od czego zależało to "rozwiązanie"? Czyżby była to nieśmiała próba wymuszenia łapówki?...

Popołudnie postanowiłem spędzić na plaży. Najładniejszą plażę w Kigomie ma pobliski hotelik  Aqua Lodge - popatrzcie sami...

Za to plażę mogę śmiało polecić -  w tej wodzie pływa się wspaniale; jezioro jest głębokie, zasoby wody duże, krokodyli nie ma i pływakowi nie grożą żadne choroby... 

Podczas kąpieli widziałem całą flotyllę żaglowych rybackich łodzi powracających z połowu do rybackiej wioski po przeciwnej stronie zatoki. To podobno z tej wioski wyruszają łajby do Burundi...

Na skraju plaży ładowali się na łodzie pracownicy pobliskiego parku narodowego Gombe. To mogła być ciekawa wyprawa, ale po pierwsze była kosztowna, a po drugie, miałem już opóźnienie w stosunku do planu podróży. Może ktoś z Was trafi do Gombe... Napiszcie proszę, czy park wart jest 100 dolarów pobieranych za wstęp!

"Liemba" - 15 kwietnia 2005

"Liemba" to cała legenda. Zbudowany w Niemczech w 1913 roku został przywieziony w elementach do niemieckiej wówczas Tanganiki, scalony i wodowany na Jeziorze Tanganika. Nazywał się "Graf von Götzen" Podczas I wojny światowej, w 1916 roku został zatopiony przez wycofujących się Niemców. W 1924 roku Brytyjczycy podnieśli go z dna jeziora i przebudowali na statek pasażersko-towarowy nadając mu obecną nazwę, którą podobno Livingstone nazywał plemiona mieszkające nad Jeziorem Tanganika. Przez całe dziesięciolecia "Liemba" pływał regularnie z Bujumbury przez Kigomę do Mpulungu, zachodząc także do portów po kongijskiej stronie. Gdy w Burundi i Kongo rozpoczęły się wojny domowe trasę skrócono do relacji Kigoma-Mpulungu.

               Wybrzeże Jeziora Tanganika koło Kigomy

  >>>>>Przejście do kolejnej części relacji  - do Zambii 

(Przepraszam moich Czytelników - dalsze części dopiero w opracowaniu...)